هیپوپرولاکتینمی و تولیدمثل

زمینه و هدف
 
در مورد ارتباط هیپرپرولاکتینمی و تولید مثل تحقیقات زیادی انجام و مقالات بسیاری منتشر شده است، اما هیپوپرولاکتینمی نیز مانند هیپرپرولاکتینمی در باروری و تولیدمثل موثر است. هیپوپرولاکتینمی القاء شده توسط بروموکریپتین باعث تاخیر و اختلال در بروز رفتار جنسی در حیوانات آزمایشگاهی می‌شود. در سال 1987، Kauppila به موردی از هیپوپرولاکتینمی ایزوله که منجر به عدم تولید شیر پس از زایمان شده بود اشاره کرد.1 وجود پرولاکتین برای اوولاسیون ضروری است و هیپوپرولاکتینمی ایزوله می‌تواند منجر به انولاسیون و اولیگومنوره مستمر شود و همانطور که Falk گزارش کرد، بیماران مبتلا به هیپوپرولاکتینمی، حتی پس از تحریک تخمک‌گذاری و حاملگی، قادر به شیردهی نخواهند بود.2 پرولاکتین روی ترشح تستسترون از سلول‌های لیدیگ  موثر است. بنابراین هیپوپرولاکتینمی باعث کاهش ترشح تستسترون در مردان می‌شود.3 شیوع هیپوپرولاکتینمی در مردان نابارور بین 5/7%(2) تا 5/33%(5) ذکر شده است و در این بیماران شیوع اولیگوزوسپرمی(50%)، آستنواسپرمی (75%) و هیپوگونادیسم (67%) بالا بوده و به‌طور شایعی با اختلال حرکت اسپرم همراه است.4 مطالعات نشان داده است که   درمان با متوکلوپرامید به مدت 16 هفته باعـث بهبود اختلالات
پارامتر‌های اسپرم می‌شود.5
هیپر و هیپوپرولاکتینمی با اثر روی رسپتورهای پرولاکتین در سطح سلول‌ها روی اوولاسیون اثر می‌کند.6 گاهی این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار تحت درمان با بروموکریپتین می‌باشد. در موارد مصرف بروموکریپتین، 10 برابر کاهش میزان پرولاکتین در خون و دو برابر کاهش آن را در سطح سلول‌های گرانولوزا داریم که می‌تواند در صورت عدم تعادل هورمونی روی  اوولاسیون تاثیر بگذارد.6 ارتباط پرولاکتین و سیستم ایمنی در دهه‌های اخیر روشن شده است و افقی نو در بحث ایمینو اندوکرینولوژی گشوده شده است. پرولاکتین پپتیدی است که از سلول‌های هیپوفیز و سلول‌های خارج از هیپوفیز مثل سلول‌های ایمنی ترشح می‌شود. ترشح آن تحت تاثیر IL-1، IL-2، IL-6 تحریک و تحت تاثیر اندوتلین 3 و  TNF-gammaکاهش می‌یابد. پرولاکتین نه تنها به عنوان هورمون بلکه به عنوان سیتوکین عمل می‌کند. پرولاکتین با اثر کورتیکواستروئید در افزایش پاسخ ایمنی سلولی TH-1 مقابله می‌کند. تغییرات پرولاکتین خون با تغییر سیستم ایمنی همراه است. کاهش پرولاکتین با نقص سیستم ایمنی بدن همراه است.7 پرولاکتین با اتصال به رسپتورهای پرولاکتین در سلول‌های ایمنی روی فعالیت آن‌ها تاثیر می‌گذارد. افزایش سطح پرولاکتین در بیماران با بیماری اتوایمون مثل لوپوس، آرتریت روماتوئید، سلیاک، دیابت تیپ 1 و آدیسون دیده می‌شود. پرولاکتین ترشح TNF-gamma تحت تاثیر IL-2 از TH-2 را افزایش می‌دهد. همچنین تولید اتو آنتی‌بادی را از سلول‌های TH-2 افزایش می‌دهد. تاثیر سیتوکین‌های التهابی مترشحه از سلول‌های TH -1 و TH 2 روی لانه گزینی ثابت شده است. اثر داروهای آنتی‌پرولاکتین روی غیر فعال کردن سیستم ایمنی قابل بحث است.8 احتمال همراهی هیپوپرولاکتینمی و اختلالات ژنتیکی و کروموزومی مطرح می‌باشد، چنانکه گزارش موردی منتشر شده در Am J Med Genet، همراهی سقط مکرر، هیپوپرولاکتینمی و موزائیسم del 6p23 را نشان داد.9
بررسی سطح پرولاکتین در بیماران مبتلا به سقط مکرر نشان داد که در 6/6% موارد سطح پرولاکتین مختل بوده است و سطح پرولاکتین در بیماران مبتلا به سقط مکرر، به‌طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. Gu همچنین نشان داد که تغییرات سطح پرولاکتین چه به صورت هایپرپرولاکتینمی و چه به‌صورت هیپوپرولاکتینمی با اختلال در فاز فولیکولار و لوتئال همراه است.10 پرولاکتین و لپتین روی عملکرد تیروئید و روی تغییرات وزن موثر است11 همچنین هیپوپرولاکتینمی با کاهش IGF-1 همراه است12 و مجموعه این تغییرات می‌تواند روی سیستم تولیدمثل به‌طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری
بررسی‌های موجود روی نشان می‌دهد که کاهش  پرولاکتین به اندازه افزایش پرولاکتین در فرایند تولیدمثل، چه در زن و چه در مرد موثر است. همچنین پرولاکتین با اثر روی سیستم ایمنی لانه گزینی موفق را تحت تاثیر قرار می‌دهد. توجه به کاهش پرولاکتین به صورت اولیه و یا ثانویه به درمان هیپرپرولاکتینمی توصیه می‌شود.
 

 
 
Abstract:

Hypoprolactinemia and reproduction
Arefi S. MD.*
Introduction & Objective: It is hypothesized that prolactin plays a permissive role in reproduction and both hypo- and hyperprolactinemia have some effects on reproduction and fertility. Hypoprolactinemia may lead to inhibition of sexual behavior. Isolated Hypoprolactinemia can induce persistent anovulation and oligomenoreha. Also it can reduce testosterone production in men. It has been shown that prolactin has some effects on immune system. Therefore, Bromocriptine-induced hypoprolactinemia should be avoided.
Key Words: Hypoprolactinemia, immune system, sexual behavior, reproduction.
*Obstetrician and Gynecology & Infertility, Avesina Research Institute, Avesina Infertility clinic, Tehran, Iran.

 
 

 
References:

 
1.    Kauppila A, Chatelain P, Kirkinen P, Kivinen S, Ruokonen AIsolated prolactin deficiency in a woman with puerperal alactogenesis.J Clin Endocrinol Metab. 1987 Feb;64(2):309-12.
2.    Falk RJ.Isolated prolactin deficiency: a case report.Fertil Steril. 1992 Nov;58(5):1060-2.
3.    Marín-López G, Vílchez-Martínez J, Hernández-Yañez L, Torres-Morales A, Bishop W. [Leydig cell function in hyper- or hypoprolactinemic states in healthy men],Invest Clin. 1996 Sep;37(3):153-66.
4.    Gonzales GF, Velasquez G, Garcia-Hjarles M ,Hypoprolactinemia as related to seminal quality and serum testosterone.Arch Androl. 1989;23(3):259-65.
5.    Ufearo CS, Orisakwe OE, Restoration of normal sperm characteristics in hypoprolactinemic infertile men treated with metoclopramide and exogenous human prolactin.Clin Pharmacol Ther. 1995 Sep;58(3):354-9.
6.    Kotok T, Bogorad RL, Smirnov AN, Turovetskiĭ VM, Smirnova OV.The effect of a periovulatory prolactin imbalance on prolactin receptor expression in rat ovary cell,Ontogenez. 2000 Mar-Apr;31(2):144-51.
7.    Chikanza IC.Prolactin and neuroimmunomodulation: in vitro and in vivo observations.Ann N Y Acad Sci. 1999 Jun 22;876:119-30.
8.    De Bellis A, Bizzarro A, Pivonello R, Lombardi G, Bellastella A.Prolactin and autoimmunity.Pituitary. 2005;8(1):25-30.
9.    D'Alessandro E, Santiemma V, Lo Re ML, Ligas C, Del Porto G,6p23 deletion mosaicism in a woman with recurrent abortions and idiopathic hypoprolactinemia.Am J Med Genet. 1992 Sep 15;44(2):220-2.
10.    Gu F, Effect of serum prolactin levels on luteal function in patients with recurrent abortions,Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi. 1993 Jan;28(1):34-7, 60. J Androl. 1996 Jan-Feb;17(1):35-40.
11.    Lisboa PC, Passos MC, Dutra SC, Bonomo IT, Denolato AT, Reis AM, Moura EG.Leptin and prolactin, but not corticosterone, modulate body weight and thyroid function in protein-malnourished lactating rats.Horm Metab Res. 2006 May;38(5):295-9.
12.    Mukherjee A, Ryder WD, Jöstel A, Shalet SM. Prolactin deficiency is independently associated with reduced insulin-like growth factor I status in severely growth hormone-deficient adults.J Clin Endocrinol Metab. 2006 Jul;91(7):2520-5. Epub 2006 Apr 18.